Buổi sáng đầu hè, nắng chiếu qua tấm kính căn hộ tầng 20, len vào phòng khách đầy mùi cà phê mới pha. Quân vừa thắt cà vạt vừa liếc nhìn điện thoại trên bàn. Tin nhắn ngân hàng báo chuyển tiền cho mẹ đã đến. Anh khẽ gật đầu, cảm thấy an tâm như thể vừa hoàn thành một bổn phận. “Tháng này sớm hơn mọi khi,” anh tự nhủ, rồi nhét điện thoại vào túi.

Ngoài ban công, thành phố ồn ào, xe cộ ken đặc trên những tuyến đường. Cuộc sống của Quân là những cuộc họp nối tiếp nhau, những hợp đồng ký gấp và các bữa tiệc xa hoa. Ở tuổi ba mươi lăm, anh có mọi thứ mà nhiều người mơ ước – nhà, xe, sự nghiệp. Nhưng giữa bao ồn ào ấy, thi thoảng vẫn len lỏi trong anh một khoảng trống không tên, nhất là mỗi khi ai đó nhắc về mẹ.

Hai năm rồi, anh chưa về quê. Cái lần gần nhất, anh vội vã về giỗ cha, ở được đúng một ngày rồi quay lại thành phố vì “công việc đột xuất”. Mẹ anh – bà Lành – không trách, chỉ tiễn con ra đầu ngõ, tay phe phẩy chiếc nón cũ, nụ cười vẫn hiền như thuở nào.

Tối ấy, Quân ngồi trong căn hộ rộng thênh thang, mở hộp quà từ quê gửi lên. Chỉ là ít cá khô, hũ dưa cải và túi đậu phộng rang muối. Thứ gì cũng giản dị đến mức khiến anh thoáng cười, rồi lại cất đi trong tủ bếp. Anh bận quá, ít khi nấu ăn, chỉ toàn gọi đồ mang đến. Nhưng có lần, khi mở hũ dưa ra, mùi chua dịu ấy khiến anh thấy sống mũi cay xè. Anh lập tức đậy nắp lại.

Kỳ nghỉ lễ năm nay kéo dài bốn ngày. Quân đắn đo mãi rồi quyết định về quê. Anh đặt vé tàu, mua ít quà bánh, vài hộp sữa và mấy món đặc sản thành phố. “Mẹ chắc sẽ thích,” anh nghĩ, lòng có chút hứng khởi lẫn tự hào.

Sáng hôm ấy, ga tàu đông nghịt. Anh kéo vali, tay xách túi quà, vai đeo balô, trong lòng rộn ràng như đứa trẻ sắp được nghỉ học. Chuyến tàu chạy chậm dần, qua những cánh đồng lúa xanh, những con trâu gặm cỏ bên bờ ruộng. Cảnh vật thân thuộc ấy khiến anh bồi hồi. Đã lâu lắm rồi, anh không để mình chậm lại để nhìn quê hương như thế.

Khi tàu dừng ở ga, Quân hít một hơi thật sâu. Không khí quê có mùi đất, mùi khói bếp và cả mùi cỏ dại sau mưa. Anh gọi taxi về nhà, con đường làng nhỏ hẹp, hai bên là hàng rào dâm bụt, tiếng gà gáy xa xa.

Nhưng khi xe dừng lại trước căn nhà cũ, Quân chết lặng. Mái tôn bạc màu lỗ chỗ những vết rỉ, tường loang rêu, cánh cửa gỗ xệ xuống một bên. Sân gạch nứt toác, cỏ mọc chen giữa những khe gạch. Anh đứng im vài giây, cảm giác tội lỗi dâng lên, rồi vội bước vào.

Bên trong, căn nhà im lặng đến rợn. Trên bếp, nồi cháo ăn liền vẫn còn nóng, mùi khét thoảng trong không khí. Cái tủ lạnh cũ mở ra, chỉ có chai nước và ít rau héo. Giữa gian nhà là chiếc ghế gỗ sứt chân, trên bàn có chén muối vừng và gói mì chưa mở.

Bà Lành từ buồng bước ra, dáng gầy guộc, tóc bạc trắng. Thấy con, bà cười, nụ cười vừa mừng vừa ngượng ngập. “Con về rồi à? Mẹ tưởng con không kịp chuyến tàu.” Giọng bà run run, còn mắt thì sáng hẳn lên.

Quân đặt túi quà xuống, bước đến đỡ mẹ. “Sao nhà dột nát thế này hả mẹ? Con gửi tiền đều mà, mẹ không sửa à?”

Bà chỉ cười, lắc đầu. “Thôi, mẹ quen rồi. Nhà có hai mẹ con mà, sửa làm gì. Mấy bữa mưa dột thì mẹ dời cái giường qua chỗ khác là được.”

Quân nhíu mày. “Mẹ sống khổ thế này làm sao được. Mỗi tháng con gửi năm triệu, đâu phải ít.”

Bà Lành nhìn con, mắt hiền hậu nhưng buồn. “Có tiền nhưng không có người… ăn gì cũng thấy mặn, con à.”

Câu nói ấy nhẹ như hơi thở, nhưng nặng trĩu trong lòng Quân. Anh im lặng. Cổ họng nghẹn lại. Mấy năm nay, anh cứ nghĩ mình chu đáo, rằng gửi tiền là đủ. Anh không hiểu, điều mẹ cần không nằm trong tài khoản ngân hàng, mà là một sự hiện diện, một tiếng nói, một bữa cơm có người ngồi cùng.

Đêm ấy, anh nằm trên chiếc giường cũ, nghe tiếng mưa rơi lộp độp trên mái tôn. Trong bóng tối, Quân nghe tiếng mẹ trở mình ở buồng bên, rồi tiếng ho khẽ. Anh quay sang, mắt mở trừng trừng. Hình ảnh người mẹ lom khom nhóm bếp, gầy gò mà vẫn cười hiền, cứ lặp lại trong tâm trí.

Sáng hôm sau, Quân hủy vé tàu. “Con ở thêm ít ngày, mẹ à. Lâu rồi con chưa được ăn cơm mẹ nấu.” Bà Lành nhìn con, ngạc nhiên nhưng không giấu được niềm vui. “Thế thì để mẹ ra vườn hái rau. Có ít rau dền non, nấu canh ngọt lắm.”

Hai mẹ con cùng đi chợ. Quân xách giỏ, mẹ trả giá từng bó rau, từng lạng thịt. Những người bán hàng cười nói rộn rã, có người nhận ra anh, hỏi: “Thằng Quân về chơi à? Lâu lắm mới thấy.” Anh chỉ cười, thấy cổ họng nghẹn lại.

Về nhà, anh phụ mẹ rửa rau, thái thịt, nhóm bếp. Mùi khói, mùi hành phi lan khắp gian bếp nhỏ. “Con tưởng mẹ không biết nấu mấy món này nữa,” anh nói đùa. Bà đáp, “Có ai ăn đâu mà nấu. Mẹ toàn ăn mì gói cho tiện.”

Câu nói đơn giản mà khiến lòng Quân nhói lên. Anh nhớ lại những bữa cơm vội ở thành phố – bàn ăn sang trọng, rượu vang và đồ Tây – nhưng sao chẳng bữa nào ấm như hôm nay.

Chiều đó, hai mẹ con ăn cơm bên cửa sổ. Mâm cơm chỉ có canh rau dền, thịt kho trứng và dưa cải. Bà Lành ăn ngon miệng, còn Quân thì thấy tim mình mềm lại. Anh ăn liền mấy bát mà vẫn chưa thấy no, như muốn bù đắp cho những năm tháng đã qua.

Sau bữa cơm, anh ra sân, cầm búa sửa lại mái tôn, thay mấy tấm cũ. Mẹ ngồi bên, vừa nhìn vừa cười: “Con làm vậy mẹ ngại lắm.” Anh đáp, “Con phải làm, để lần sau về mẹ không còn dột nữa.”

Buổi tối, hai mẹ con cùng xem lại album ảnh cũ. Có tấm chụp cha anh đứng giữa sân, tay đặt lên vai đứa bé đang cười – chính là anh thuở nhỏ. Mẹ khẽ vuốt tấm ảnh, giọng chùng xuống: “Ngày đó nhà mình nghèo, mà vui. Giờ mẹ chẳng thiếu tiền, chỉ thiếu người.”

Quân siết tay mẹ. “Con xin lỗi, mẹ. Con mải làm ăn, quên mất mẹ vẫn ở đây, chờ con.”
Bà cười, đôi mắt nhòe đi: “Mẹ không trách đâu. Miễn con khỏe mạnh, sống tử tế là mẹ vui rồi.”

Sáng hôm sau, Quân cùng mẹ dọn lại vườn sau. Anh nhổ cỏ, sơn lại cổng, lau lại bàn thờ cha. Mỗi việc nhỏ khiến anh thấy nhẹ nhõm, như thể đang gột rửa những năm tháng vô tâm. Hàng xóm đi ngang ai cũng cười: “Lâu lắm mới thấy nhà bà Lành có tiếng người đàn ông.” Mẹ anh đáp: “Con tôi đấy, nó về thăm mẹ.”

Trước ngày quay lại thành phố, Quân thu xếp hành lý. Anh ôm mẹ thật lâu. “Con đi làm, nhưng sẽ về thường xuyên hơn. Mẹ nhớ giữ gìn sức khỏe.”
Bà gật đầu, cười hiền. “Mẹ không cần gì nhiều đâu con. Chỉ cần con nhớ nhà mình có mẹ, thỉnh thoảng ghé qua, ngồi ăn với mẹ một bữa là đủ.”

Trên chuyến tàu trở lại phố thị, Quân ngồi bên cửa sổ, nhìn cảnh vật lùi dần. Trong vali không có gì quý giá, chỉ vài hũ dưa mẹ gói và túi đậu phộng rang muối. Anh mở một hũ, mùi vị chua nhẹ lan tỏa, khiến mắt anh cay.

Lần đầu tiên, anh thấy nhớ ngôi nhà mái tôn cũ kỹ hơn cả căn hộ cao tầng sang trọng. Anh thấy nhớ tiếng mẹ gọi từ gian bếp, tiếng bát chạm khẽ vào nhau, nhớ cả nồi canh rau dền nóng hổi.

Bỗng anh bật cười, nhỏ nhẹ nói một mình: “Hiếu thảo đâu phải là gửi tiền, mà là ngồi cạnh mẹ thôi…”

Chuyến tàu vẫn lao về phía trước, ánh nắng chiếu lên khuôn mặt anh, ấm áp và dịu dàng như vòng tay mẹ năm nào. Và trong lòng Quân, lần đầu tiên sau bao năm, anh thấy mình thật sự được trở về.